A mury wołać będą ….
A MURY WOŁAĆ BĘDĄ .... WARSZAWA PRZECIWKO WOJNIE
W pierwszą rocznicę rosyjskiej inwazji na Ukrainę Fundacja Znaki Pamięci uruchomiła wieloletni i składający się z wielu elementów projekt "Na straży pamięci", którego ważnym elementem jest działalność dokumentalistyczna mająca na celu przygotowanie i opracowanie "na bieżąco" przebiegu dotychczasowych i przyszłych działań wojennych prowadzonych przez Federację Rosyjską na terenie Ukrainy, a także platformę wsparcia dla osób poszkodowanych przez te działania, zarówno na terenie Ukrainy, jak i przebywających obecnie w Polsce, w tym tych przebywających w Warszawie. Jednym z ważniejszych elementów naszego projektu są działania ekspozycyjne, prezentujące i popularyzujące zgromadzony i nadal gromadzony przez nas materiał dokumentalny oraz reporterski, dotyczący opisywanych wydarzeń. W roku 2023 przygotowaliśmy obszerną, plenerową wystawę fotograficzną ukazującą reakcję warszawiaków, a przede wszystkim warszawskich ulic, ścian i murów na wydarzenia dziejące się za naszą wschodnią granicą w lutym, marcu i kwietniu ubiegłego roku. Jest to nie tylko wyraz naszej solidarności z krzywdzoną przez najeźdźcę ludnością Ukrainy, nie tylko gest wsparcia i pocieszenia w stosunku do Ukraińców, którym Warszawa zaoferowała bezpieczny i spokojny dom, ale również będzie (taką mamy nadzieję) formą utrwalenia i ukazania publiczności wydarzeń historycznych, które przetoczyły się w lutym i kolejnych miesiącach ubiegłego roku również przez nasze miasto.
- 26 plansz wystawy plenerowej
- Historia w naszym obiektywie
PO CO TAKA WYSTAWA ?
Głównym celem opisywanego projektu jest zachowanie, popularyzacja oraz promocja postaw mieszkańców Warszawy oraz władz miasta w odniesieniu do ludności ukraińskiej, przybyłej do Warszawy w związku z działaniami wojennymi na terenie Ukrainy w 2022 r., a także dokumentacja warszawskiego „głosu społecznego”, jaki znalazł swój wyraz w zamieszczanych na warszawskich murach treściach (we wszystkich formach) w pierwszych tygodniach inwazji rosyjskiej na Ukrainę.
Przygotowana przez nas wystawa plenerowa składa się z 25 wielkoformatowych plansz ekspozycyjnych), prezentujących najciekawsze naszym zdaniem treści, które pojawiły się na warszawskich ulicach w pierwszych tygodniach po agresji rosyjskiej na Ukrainę oraz plansz ekspozycyjnych zawierających wprowadzenie i opis wystawy w językach polskim, angielskim i ukraińskim, a także prezentujących wydarzenia z warszawskich ulic z początku roku 2022, w tym fotoreportaż zrealizowany przez nas w dniu 9 maja 2022 r. w trakcie wydarzeń, jakie miały miejsce na terenie Cmentarza – Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie.
Warto naszym zdaniem zaznaczyć, iż zdaniem realizatorów projektu istnieje w jego treści bezpośrednie nawiązanie do wydarzeń znanych z historii Polski, w szczególności zaś do historii naszego miasta w okresie okupacji niemieckiej. Ukraińskie miasta w czasie walki z rosyjskim najeźdźcą przypominają do złudzenia Warszawę lat czterdziestych – niezłomną, szydzącą z wroga, przeciwstawiającą brutalnej sile uliczną kpinę i absolutnie nieprzyjmującą do wiadomości żądań poddania się nieprzyjacielowi, drwiącą z niego napisami na murach i twórczością ulicznych artystów. Warszawa reagowała wówczas na działania niemieckich okupantów kotwicami na murach, hasłami i „zakazanymi piosenkami”, które w warszawskiej tradycji przetrwały do lat obecnych. Uważamy, iż ukazanie współczesnych warszawskich ulicznych grafik, haseł i niejednokrotnie dzieł o wysokiej wartości artystycznej w kontekście niezłomności współczesnych miast ukraińskich i oporu jego mieszkańców wobec działań wojennych i presji propagandy rosyjskiej (ale także w kontekście historii naszego miasta) może stanowić wartościowy element naszego wkładu w walkę Ukrainy o przetrwanie i zwycięstwo. Udokumentowanie masowego poparcia warszawiaków dla krzywdy naszych sąsiadów. Stąd właśnie wszystkie fotografie, jakie zamieściliśmy na naszej wystawie opatrzone są fragmentami polskiej poezji wojennej z lat 1939 – 1945, w tym w szczególności fragmentami wierszy opisujących wojenną codzienność Warszawy – poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Gajcego, Władysława Broniewskiego, Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej, Juliusza Krzyżewskiego, Józefa Szczepańskiego, Jana Brzechwy, Wiktora Hulewicza i innych autorów opisujących Warszawę lat wojny i oporu. Wszystkie fragmenty wierszy zawartych w treści wystawy przetłumaczone zostały również na język ukraiński.
SKĄD TAKI POMYSŁ ?
Jeden z fundatorów Fundacji Znaki Pamięci – Krzysztof Hoffmann, historyk, dziennikarz i fotograf, od pierwszych dni rosyjskiej inwazji i pojawienia się w naszym mieście pierwszych uchodźców z ogarniętej działaniami wojennymi Ukrainy, dokumentował wydarzenia z warszawskich ulic ze szczególnym uwzględnieniem reakcji warszawskich murów, ścian i płotów i pojawiających się na nich treści na wydarzenia w Ukrainie. W ciągu kilkunastotygodniowej, codziennej pracy i poszukiwań prowadzonych z aparatem fotograficznym na warszawskich ulicach powstało blisko 2000 fotografii dokumentujących „na gorąco” pojawiające się na murach napisy, murale, graffiti itp. Niektóre z tych dzieł stanowią tylko wyraz desperacji i niezgody ich autorów na dziejące się wydarzenia, inne stanowią miniaturowe, niepowtarzalne dzieła sztuki – i to właśnie na nich, a nie na wulgaryzmach będziemy chcieli się skupić, przygotowując treści naszej wystawy. Wszystkie są niezwykłym świadectwem solidarności i jedności Warszawy i jej mieszkańców z naszym wschodnim sąsiadem, tak ciężko doświadczonym i wciąż doświadczanym przez działania najeźdźców. Udokumentowane zostało również w materiale fotograficznym wspomniane powyżej wydarzenie z dnia 9 maja 2022 r, a w którym brały udział środowiska uchodźców z Ukrainy i ukraińska społeczność Warszawy, polskie organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, mieszkańcy Warszawy, a także przedstawiciele rosyjskiego korpusu dyplomatycznego. Wydarzenie to, które przerodziło się w potężny wyraz niezgody na dziejące się na terenie Ukrainy wydarzenia oraz wiec poparcia dla walczącej o przetrwanie Ukrainy miało miejsce w związku z nielegalną (Prezydent m. st. Warszawy nie wyraził zgody na jego przeprowadzenie) próbą organizacji przez ambasadę Federacji Rosyjskiej w Warszawie prowokacyjnej uroczystości i akcji „Bezsmiertnyj połk”, nawiązującej do zwycięstwa Armii Czerwonej nad faszyzmem, w rzeczywistości jednak będącej zaplanowanym działaniem propagandowym współczesnych władz rosyjskich, skierowanym zarówno przeciwko społeczności ukraińskiej, jak i władzom i mieszkańcom Warszawy oraz ich wysiłkom w celu wsparcia Ukrainy w walce z rosyjskim najeźdźcą. Ta prowokacja na terenie naszego miasta nie udała się wówczas władzom rosyjskim ze względu na zdecydowany i twardy stosunek do niej zarówno władz Warszawy, jak i bezkompromisowy opór warszawskiej ulicy, która wystąpiła ramię w ramię ze społecznością ukraińską. Zarejestrowany przez nas fotoreportaż zawiera blisko 500 unikalnych, dokumentalnych fotografii ukazujących dramatyczny przebieg wydarzeń tamtego dnia – do prezentacji w ramach wystawy wybranych zostanie ok 30 najciekawszych fotografii – nie będą one ze względów bezpieczeństwa zawierały wizerunków dyplomatów ani rosyjskiego personelu dyplomatycznego.
